Sweta Panda, Anne Whitworth, Deborah Hersh & Britta Biedermann (2020) “Giving yourself some breathing room…”: an exploration of group meditation for people with aphasia, Aphasiology, DOI: 10.1080/02687038.2020.1819956
Achtergrond
Eerder onderzoek toonde aan dat meditatietechnieken een positief effect hebben op cognitieve en psychologische functies bij zowel gezonde personen als personen met chronische gezondheidsproblemen. Steeds meer onderzoeken focussen op de effectiviteit van meditatie na een beroerte. Deze studie is de eerste die de impact van meditatie exploratief onderzoekt vanuit het standpunt van personen met afasie, en de effecten die zij in hun leven ervaren. Meditatie wordt daarbij gedefinieerd als “de aandacht naar het huidige moment brengen en erbij blijven, alle gedachten en emoties observeren die zich op dat moment afspelen met een openheid, aanvaarding en niet-oordelende houding. De auteurs verwijzen daarmee naar de mindfulness-benadering van Jon Kabat-Zinn (2003) die zij in dit onderzoek toepassen.
Methode
Vijf deelnemers die op regelmatige basis een meditatiegroep voor personen met afasie bijwoonden, namen deel aan het onderzoek. Vier van hen volgden twee formele meditatieprogramma’s in een universitair ziekenhuis in Perth (Australië) gedurende twee opeenvolgende jaren (in het totaal 27u cursus). De vijfde deelnemer nam slechts aan één programma deel, maar had reeds uitgebreide ervaring met meditatie voor haar beroerte. Daarnaast waren er wekelijkse, informele meditatiemomenten tijdens de lunchpauze, en werden de participanten aangemoedigd om ook thuis te mediteren. Tijdens de informele meditatiesessies kwamen verschillende technieken aan bod; (1) een geleide bodyscan, (2) het tellen van de adem, (3) zich bewust worden van de auditieve omgeving en ‘geluiden laten voorbijgaan’. Na elk meditatieblok was er de gelegenheid om reflecties met elkaar te delen.
De auteurs kozen voor een kwalitatieve onderzoeksmethode waarbij een individueel semi-gestructureerd interview werd afgenomen, gevolgd door twee focusgroepen. Op vraag van de deelnemers werden er geen video-opnames gemaakt, maar wel geluidsopnames. Pen, papier & communicatiehulpmiddelen werden ingezet om de communicatie te optimaliseren. Ook zinslengte en spreektempo werden bewust gereduceerd.
Resultaten
Tijdens de interviews werden onder meer de waargenomen effecten van meditatie besproken. Alle vijf deelnemers rapporteerden dat meditatie bijdroeg tot hun herstel in de vorm van aanvaarding. Het hielp hen om de omstandigheden te aanvaarden en hun eigen progressie te zien. Andere effecten waren het opbouwen van veerkracht, een relaxerende en kalmerende werking en een zekere alertheid na de meditatie. De duur van deze effecten bleek erg persoonlijk en varieerde van enkele minuten voor de ene persoon tot de hele dag voor een andere. Eén deelnemer beschreef het als volgt: “meditatie wanneer het gedaan is… ik denk dat het me een manier gegeven heeft om te spreken”.
Andere thema’s die naar boven kwamen bij de participanten waren het belang van het mediteren in groep met personen met een gelijkaardige stoornis. Het feit dat meditatie geen focus legt op fysieke of linguïstische gebreken. Eerdere studies toonden reeds aan dat het ondernemen van zowel communicatieve als niet-communicatieve activiteiten belangrijk is om succesvol met afasie te kunnen leven. Op het vlak van taalgebruik werden weinig direct waargenomen effecten gerapporteerd. Maar de beschreven psychosociale effecten waren frequent, consistent en waarneembaar, ook buiten de meditatiesessies.
Conclusie / discussie
Dit onderzoek toont aan dat meditatie door elke persoon anders ervaren wordt, zowel in de tijd die nodig is om zich het proces eigen te maken, als in de voorkeur voor een bepaalde techniek. Het is dan ook belangrijk om meerdere technieken aan te bieden en het aantal sessies aan te passen aan de noden van de persoon in kwestie. De resultaten bevestigen dat meditatie waardevol kan zijn voor personen met afasie, waarbij er een shift kan plaatsvinden van focus op stoornis- en beperkingsniveau naar bewustwording van progressie en mogelijkheden. De vijf deelnemers gaven aan dat meditatie relaxerend werkte, dat ze er kalm van werden en/of alert, wat een erg nuttige ‘state of mind’ kan zijn om talige vermogens aan te spreken.
Ten slotte merken de auteurs nog op dat voorzichtigheid geboden is in het geval van trauma of ernstige depressie. Eerdere studies toonden aan dat de stilte van meditatie de traumatische gebeurtenissen opnieuw kan oproepen en doen herbeleven. Bij deze personen zouden rustige bewegingen zoals yoga, qi gong of rustig wandelen eerder aangewezen zijn.
Klinische implicaties
Wordt er bij jou in de praktijk/organisatie met meditatie of mindfulness gewerkt bij personen met afasie? Zo ja, hoe gaat het in zijn werk en wat zijn de ervaringen?
Komen ze overeen met wat de auteurs in dit artikel vaststelden?
Je kunt reageren op deze vragen naar Laura Fierens via fierenslaura@icloud.com of via haar LinkedIn-profiel.
Laura Fierens
Taal- en spraakpatholoog, yogadocent
en logopediste in opleiding
