Feestdagen
Ik weet niet hoe het u vergaat, maar elk jaar ná Sint Maarten (11 november) ben ik in gedachten alweer bezig met de feestdagen die gaan komen. In de canonieke volgorde: eerst Sint, dan Kerst.
Ik neem de revalidanten die klinisch bij ons verblijven, graag mee in de voorbereidingen. Tenminste: als ze daar behoefte aan hebben. Ik ben er voorzichtig mee en het is soms een beetje zoeken. De één heeft er helemaal niets mee of wíl er even een jaartje niets mee, om zich beter te kunnen focussen op het eigen herstel. Een ander vindt het juist héél belangrijk. En weer een ander heeft door het hersenletsel het tijdsbesef niet meer dat het al (bijna) december is, en is er juist mee geholpen dat het de aandacht krijgt, omdat het helpt oriënteren in de tijd van het jaar. Dus ik wil de gelegenheid in elk geval niet ‘laten liggen’. Zelfs niet bij het ontbijt…
Ochtend Therapie
Dat van het ontbijt moet ik even uitleggen: op de klinische afdeling van De Hoogstraat Revalidatie is er elke ochtend tussen 8 en 10 uur de Ochtend Therapie. Tijdens deze Ochtend Therapie worden de revalidanten door de therapeuten geholpen bij het klaarmaken en nuttigen van hun ontbijt. Als logopedisten helpen we de revalidanten bij het veilig slikken, maar we ondersteunen ook bij de communicatie tijdens het ontbijt: verzoekjes aan tafelgenoten (‘mag ik de kaas?’), een gesprekje aan tafel – communicatie is er altijd. Een paar jaar geleden was er eind november ineens een periode dat er nauwelijks revalidanten met slikproblemen waren opgenomen, dus kon ik wat meer aandacht besteden aan de communicatie. Ik polste bij de revalidanten of ze Sinterklaas vierden en of ze nog behoefte hadden aan ondersteuning bij het maken van de Sinterklaasrijm. En dat bleek zo te zijn bij een aantal. Dus toen die revalidanten de boterham achter de kiezen hadden, gingen we samen zitten voor een rijm. Voor een echtgenoot, een dochter, en een kleinkind. Het werden mooie gedichten, waarbij de mantelzorgers flink in het zonnetje werden gezet. Zo werden de Sint-rijmen mooie communicatie-vormen! Ná Pakjesavond vertelde een revalidante me dat haar familie blij verrast was met haar gedicht, en dat die verrassing het meest bijzondere geschenk was geweest op Pakjesavond.
Sinterklaasliedjes
Een paar dagen later, op 5 december, hadden alle revalidanten hun rijm klaar, was er even geen slikondersteuning nodig, en had ik tijd om Sinterklaasliedjes te spelen op de piano die in de huiskamer van de afdeling staat. Maar ja… was dat niet kinderachtig? Ik vroeg het aan wat collega’s en revalidanten. Die vonden het een leuk idee. Al spelend merkte ik dat de huiselijkheid werd gewaardeerd door de revalidanten. Eén revalidant kwam nog naar me toe om me te bedanken: ‘Het gaf een me een fijn ‘ome Willem-gevoel’, zei die. Een paar weken later, op de dag vóór kerst, durfde ik het dus wel aan om kerstliedjes te pingelen. En al gauw zat er een revalidant met afasie naast me, die nauwelijks sprak, maar het heerlijk vond om met de kerstnummers mee te zingen. Toen was Kerstmis voor mij eigenlijk al geslaagd.
Afasiegroep
Ook in de afasiegroep besteedden we aandacht aan de feestdagen. Een dobbelspel met wat kringloop-cadeautjes in de aanloop naar 5 december is een jaarlijkse, ontspannende hit! En een paar weken later rollen we de kerststemming in en bespreken we wie er wel of geen kerst vieren, wat het voor de revalidanten betekent en hoe de kerstdagen er uitzien. Eén keer leidde zo’n gesprek tot een woordvindingsoefening, waarbij alle onderdelen van de kerstboom en kerststal benoemd werden: kerstboom, engelen, piek, stal… Toen bijna alle onderdelen en wezens uit de kerststal benoemd waren, zei ik: ‘Maar de hoofdpersoon hebben we nog niet benoemd. Wie ligt er in die kribbe?’. Eén mevrouw met afasie antwoordde met een stalen gezicht: ‘Victor Barendse’. Deze mevrouw dacht oprecht dat ze de goede naam ‘Jezus’ zei… Terwijl ik mijn best deed om mijn lach in te houden, werd deze mevrouw geholpen door iemand anders uit de groep en hadden we de kerstgroep compleet.
Sneeuw
Als onze revalidanten weer terug in de kliniek zijn, na hun kerstverlof, vinden veel revalidanten het heerlijk om aandacht te besteden aan de Top2000. Zo normaal mogelijk, net als thuis. Zo’n jaarlijks terugkerend ritueel kan houvast geven op donkere, onzekere dagen in een vreemde omgeving.
Er komt geen vuurwerk dit jaar. Ik hoop daarom vurig dat er sneeuw komt. Sneeuw is het nieuwe vuurwerk. 😉 Maar het maakt niet uit. Want wat ik u het meeste toewens is een gezonde Midwintertijd met degenen die u lief zijn. Ik wens u fijne feestdagen, én – om met de woorden van een oud-revalidante met afasie te spreken – ‘ik wens u ook héél veel Oud & Nieuw!’. Veel van het goede!
